Hướng dẫn đấu dây van bướm điều khiển điện chi tiết cho kỹ thuật viên

Van bướm điều khiển điện là thiết bị tự động đóng/mở hoặc điều tiết dòng chảy trong hệ thống đường ống công nghiệp. Thiết bị này sử dụng bộ truyền động điện để vận hành, giúp nâng cao hiệu quả, độ chính xác và độ an toàn trong quá trình vận hành hệ thống.

Tuy nhiên, để thiết bị hoạt động ổn định và chính xác, việc đấu dây đúng kỹ thuật là bước không thể bỏ qua. Bài viết này sẽ hướng dẫn kỹ thuật viên các bước đấu dây van bướm điều khiển điện một cách chi tiết, dễ hiểu và thực tế, áp dụng cho các dòng van thông dụng trên thị trường như Kosaplus, Haitima, Unid, v.v.

I. Chuẩn bị trước khi đấu dây

1. Kiểm tra thiết bị và tài liệu kỹ thuật

Trước khi thực hiện đấu nối, kỹ thuật viên cần:

Xác định loại bộ điều khiển:

On/Off: Đóng hoặc mở hoàn toàn.

Tuyến tính (modulating): Điều khiển theo góc mở và tín hiệu (0–10V, 4–20mA...).

Kiểm tra các thông tin kỹ thuật:

Model và hãng sản xuất

Sơ đồ đấu dây từ catalog hoặc sách hướng dẫn của nhà sản xuất

Chuẩn bị các phụ kiện liên quan: Dây điện đúng tiết diện, đầu cos, cầu đấu, v.v.

Xác minh nguồn điện cấp: Phù hợp với thiết bị (220VAC, 24VDC, 110VAC...).

2. Dụng cụ cần thiết

Tua vít, kìm cắt/kìm tuốt dây

Băng keo cách điện, đầu cos, cầu đấu

Đồng hồ đo điện, bút thử điện

Găng tay cách điện (nếu cần)

>>> Xem thêm: Tư vấn chọn van bướm điều khiển điện phù hợp với môi trường sử dụng

II. Các bước đấu dây van bướm điều khiển điện

1. Nhận biết dây trên bộ điều khiển

Thông thường, bộ điều khiển điện dạng On/Off 1 pha có 3 dây chính:

Dây màu Chức năng

Đỏ Dây chung (Common)

Trắng Dây điều khiển MỞ

Đen Dây điều khiển ĐÓNG

Một số model khác có thể có thêm:

Dây báo trạng thái (NO/NC): Dùng để gửi tín hiệu về tủ điện, báo trạng thái mở/đóng.

Dây mass hoặc nối đất (thường màu xanh lá).

👉 Lưu ý: Màu dây có thể thay đổi theo từng hãng, hãy luôn kiểm tra sơ đồ kỹ thuật đính kèm.

2. Đấu nối dây nguồn và dây điều khiển

Dây đỏ (chung) nối vào dây trung tính (N) của nguồn điện.

Dây trắng (mở) nối vào dây pha (L) khi cần ra lệnh mở van.

Dây đen (đóng) nối vào dây pha (L) khi cần ra lệnh đóng van.

👉 Khi cấp điện cho dây trắng, van mở. Khi cấp điện cho dây đen, van đóng.

👉 Tuyệt đối không cấp điện đồng thời cho cả dây mở và dây đóng.

3. Đấu tín hiệu báo trạng thái (nếu có)

Một số van có tiếp điểm khô (dry contact) hoặc báo vị trí:

NO (Normally Open) và NC (Normally Closed):

Dùng để kết nối vào PLC hoặc tủ điện, báo khi van mở hoặc đóng hoàn toàn.

Đấu theo sơ đồ có sẵn, thường là 2 tiếp điểm COM–NO hoặc COM–NC cho mỗi trạng thái.

4. Cố định và bảo vệ dây dẫn

Sử dụng đầu cos, domino hoặc terminal để nối chắc chắn.

Dùng băng keo cách điện hoặc ống co nhiệt để bảo vệ điểm nối.

Bố trí dây dẫn gọn gàng, tránh gần nguồn nhiệt, khu vực rung động hoặc nơi có nước.

III. Kiểm tra và vận hành thử

Sau khi hoàn tất đấu nối:

1. Kiểm tra cơ bản

Đảm bảo không có dây nào bị lỏng, chạm vỏ, chạm nhau hoặc thiếu cách điện.

Dùng đồng hồ đo điện kiểm tra thông mạch, điện áp đầu vào.

2. Cấp điện thử nghiệm

Cấp điện vào van, ra lệnh mở hoặc đóng để kiểm tra hoạt động.

Kiểm tra hành trình van: Van cần tự ngắt khi đóng/mở hết hành trình.

Kiểm tra phản hồi báo trạng thái nếu có: Đèn LED, PLC, rơ-le báo vị trí.

3. Kiểm tra an toàn

Kiểm tra nhiệt độ mô-tơ sau vài lần vận hành.

Đảm bảo không có tiếng ồn, rung bất thường khi van hoạt động.

Đảm bảo vỏ thiết bị không rò điện, đo điện trở vỏ về đất nếu cần.

IV. Những lưu ý quan trọng khi đấu dây

Tuyệt đối không đấu dây khi thiết bị đang có điện – nguy cơ chập cháy hoặc điện giật.

Không hoán đổi dây nếu không chắc chắn – có thể làm hỏng bo mạch điều khiển.

Chỉ sử dụng dây điện đúng tiết diện, chịu tải phù hợp.

Luôn tham khảo hướng dẫn từ nhà sản xuất – mỗi model có thể khác nhau.

Nếu có tín hiệu điều khiển tuyến tính (0–10V, 4–20mA), cần bộ điều khiển chuyên dụng và đấu dây theo sơ đồ đặc biệt.

V. Kết luận

Đấu dây van bướm điều khiển điện là một khâu quan trọng trong quá trình lắp đặt và vận hành hệ thống điều khiển tự động. Kỹ thuật viên cần nắm vững sơ đồ điện, phân biệt dây đúng chức năng và thực hiện đúng quy trình để:

Đảm bảo van hoạt động chính xác, an toàn

Tránh hư hỏng bộ điều khiển hoặc sự cố chập cháy

Góp phần nâng cao hiệu suất và độ bền của toàn bộ hệ thống

👉 Trong trường hợp gặp khó khăn hoặc không xác định được sơ đồ đấu dây, hãy liên hệ trực tiếp nhà cung cấp hoặc kỹ sư chuyên môn để được hỗ trợ kịp thời.

>>> Xem thêm: Van bướm khí nén Wonil có bền không? Những yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ