Phân loại van bướm tay quay: Gang, Inox, Thép – Nên chọn loại nào?

Chia sẻ thực tế từ người từng lắp và sử dụng van bướm tay quay

Nếu bạn đã từng làm việc trong nhà máy, hệ thống nước hoặc PCCC, chắc chắn đã thấy van bướm tay quay ở khắp nơi – từ tầng hầm kỹ thuật đến khu vực xử lý trung tâm. Tôi cũng từng như vậy, từng trực tiếp lắp, bảo trì và vận hành đủ loại van – từ gang, inox cho đến thép. Và có lẽ, chỉ khi trực tiếp sử dụng, người ta mới hiểu rõ vì sao việc chọn đúng loại van lại quan trọng đến thế.

Van bướm tay quay tuy có cấu tạo đơn giản – chỉ gồm thân, trục, đĩa, gioăng và hộp số – nhưng vật liệu làm nên nó lại quyết định gần như toàn bộ hiệu suất, độ bền và cảm giác khi vận hành.

Van bướm tay quay bằng gang – lựa chọn quen thuộc và dễ tính

Hầu hết công trình tôi từng tham gia đều bắt đầu với van gang. Loại này phổ biến vì dễ mua, giá hợp lý và đủ dùng cho hệ thống nước, PCCC hay HVAC. Khi lắp, van gang có cảm giác chắc tay, nặng, bền. Cánh van đóng mở mượt nếu hộp số chất lượng tốt.

Tuy nhiên, điểm mà anh em kỹ thuật thường phải chú ý là lớp sơn phủ epoxy và phần mặt bích – nếu thi công ở nơi ẩm ướt mà không bảo vệ kỹ, gang có thể bị gỉ sét sau vài năm. Dù vậy, nếu chọn hàng tốt, ví dụ như van Wonil Hàn Quốc, thì độ bền có thể lên đến hơn 10 năm, vận hành ổn định mà không cần bảo trì gì nhiều.

Van gang phù hợp nhất cho hệ thống nước sạch, PCCC, và đường ống tuần hoàn trong nhà máy – nơi không có hóa chất hoặc môi trường ăn mòn mạnh.

Van bướm tay quay bằng inox – bền và “sạch” đúng nghĩa

Khi chuyển sang môi trường làm việc liên quan đến nước thải, hóa chất, thực phẩm hoặc nước muối, gần như không ai dùng van gang nữa. Thay vào đó là van bướm inox.

Tôi từng trực tiếp thay thế van gang bị rỉ sét bằng van inox 304 trong một hệ thống bơm nước muối công nghiệp – và kết quả thật sự ấn tượng. Dù hoạt động liên tục trong môi trường ăn mòn, van vẫn giữ độ kín tuyệt đối sau nhiều năm.

Van inox có bề mặt sáng, đĩa van xoay nhẹ, ít bám cặn và đặc biệt là không bị ảnh hưởng bởi môi trường hóa chất loãng hoặc nước biển. Dòng van inox 316 thậm chí còn chống gỉ tốt đến mức dùng trong ngành dược và thực phẩm.

Cảm giác khi vận hành van inox luôn “nhẹ tay” hơn gang, hộp số bền và ít tiếng ồn hơn. Dĩ nhiên, giá cao hơn, nhưng với những hệ thống yêu cầu an toàn và vệ sinh, đó là khoản đầu tư xứng đáng.

>>> Hướng dẫn thay thế nhanh gioăng, trục và motor van bướm inox điện

Van bướm tay quay bằng thép – dành cho những môi trường khắc nghiệt nhất

Nếu bạn làm việc trong nhà máy hơi, dầu hoặc khí nén, bạn sẽ hiểu van bướm thép khác hoàn toàn hai loại còn lại. Nó nặng, chắc, và khi cầm trên tay, bạn cảm nhận được ngay độ “cứng” của vật liệu.

Tôi từng thấy loại van này được dùng trong đường ống hơi nóng trên 300°C, nơi mà bất kỳ loại van nào khác đều nhanh chóng bị biến dạng. Thép chịu nhiệt và áp suất rất tốt, gần như không cong vênh dù nhiệt độ thay đổi đột ngột.

Điểm trừ duy nhất có lẽ là trọng lượng và chi phí, nhưng đổi lại, bạn có một sản phẩm “sống sót” bền bỉ trong những môi trường mà gần như không loại vật liệu nào khác chịu nổi.

Kinh nghiệm chọn van bướm tay quay thực tế

Sau nhiều năm làm việc với các loại van khác nhau, tôi rút ra vài điều ngắn gọn:

Nếu bạn làm hệ thống nước sạch hoặc PCCC: chọn van gang là đủ tốt và tiết kiệm.

Nếu môi trường có hóa chất, nước mặn hoặc yêu cầu vệ sinh cao: dùng inox – vừa bền, vừa “an tâm”.

Nếu phải chịu nhiệt độ hoặc áp suất cao: không gì phù hợp hơn van thép.

Mỗi loại đều có “đất dụng võ” riêng, và chọn đúng loại ngay từ đầu sẽ giúp hệ thống vận hành ổn định trong suốt nhiều năm.

Kết lại

Van bướm vô lăng không chỉ là một thiết bị kỹ thuật – nó là “cánh cửa” giúp điều khiển cả một hệ thống vận hành trơn tru. Chọn đúng vật liệu không chỉ tiết kiệm chi phí, mà còn giúp bạn tránh hàng loạt rắc rối về sau: rò rỉ, kẹt, ăn mòn, thay thế tốn kém.

Nếu bạn đang cần chọn van cho công trình hoặc dự án mới, hãy xem xét kỹ điều kiện môi trường trước khi quyết định. Và nếu có thể, hãy chọn hàng chính hãng – như những dòng Wonil, Haitima hay Kosaplus – vì độ ổn định lâu dài luôn đáng giá hơn vài phần trăm chênh lệch ban đầu.

>>> Hướng dẫn chọn van bướm inox điều khiển điện

Valve Wonil Hàn Quốc

Wonilvn chuyên tư vấn và cung cấp các thiết bị đóng/mở dòng chảy cao cấp đến từ Hàn Quốc. Van nhập khẩu Wonil và thiết bị đóng mở dòng chảy khác đều chính hãng, đầy đủ giấy tờ Co, Cq chất lượng.